Gözden kaçırmayın
Alevli Günler Çerkezköy’de sahnelendiGünümüzde ki il yıllıklarının karşılığı olan salnameler, ait oldukları vilayetin idari teşkilatı, memur listeleri, mahalli tarihi, eski eserleri, coğrafyası ve iktisadi faaliyetlerini içermektedir.
Osmanlı İmparatorluğu’nda salnameler 1865 yılından itibaren çıkartılmaya başlanmış, ilk olarak Trabzon Vilayeti Salnamesi yayınlanmıştır. 1870 yılından itibaren de Edirne Vilayet Salnameleri çıkartılmaya başlanmış ve Edirne Vilayet Salnamelerinin sonuncusu 1901 yılına aittir. 1145 sayfadan ibaret olan 1901 salnamesinde Edirne ve Edirne'ye bağlı sancak ve kazalar ayrı başlıklar altında anlatmıştır.
BABAESKİ OSMANLI DÖNEMİNDE’DE KIRKKİLİSEYE BAĞLI KAZA İDİ
Osmanlılar döneminde Edirne, Kırk Kilise (Kırklareli), Tekfur Dağı (Tekirdağ), Gelibolu, Gümülcine, Dedeağaç, Dimetoka sancaklarını kapsayan büyük bir vilayettir Bu vi]ayet sınırları içersinde Babaeski de, Baba-i Atik "Babaeski" adı altında, Kırk Kilise Sancağına bağlı bir kaza olarak yer almaktadır. Edirne Salnamelerinden,o dönemde Babaeski'nin nüfusunu, Müslüman ve gayrimüslimlerin oluşturduğunu Öğrendiğimiz gibi, mahalle sayıları ile Babaeski'ye bağlı köy sayıları hakkında da bilgi almaktayız.Örneğin: 1870 yılı Salnamesinden Babaeski'de; 838'i Müslüman, 2658'i gayrimüslim olmak üzere toplam 3496 erkek, 474'ü Müslüman, 974'ü gayrimüslim olmak üzere toplam 1348 kadın bulunduğunu o dönemde Babaeski'nin toplam nüfusunun 4944 olduğunu ve 2 mahalle ile 25 köyden oluştuğunu;1901 Salnamesinde ise, Babaeski'nin nüfusun 5344 erkek, 4994 kadın olmak üzere toplam 10338 müslim ve 2900 erkek, 2707 kadın olmak üzere toplam 5607 Rum ve 703 erkek ve 629 kadın toplam 6310 Bulgar'dan oluştuğunun, Rum ve Bulgarlarla birlikte Babaeski'nin toplam nüfusunun 17257 olduğunu öğrenmekteyiz. Burada Babaeski'nin nüfusu verilirken, bu ilçeye bağlı nahiye ve köylerle birlikte toplam nüfusu verilmiştir.Aynı Salnamede,1901 yılında Babaeski'nin; Çengelli, Karahalil ve Mandıra nahiyeleri ile birlikte 35 köyü bulunduğu ve merkezde 4 mahalle, 682 hane olduğu ve toplam nüfusun 2763 olduğu yazılmaktadır.
BİR ÇOK TARİHİ BİNA BUGÜN YOK OLMUŞ DURUMDA
1901 Salnamesinde, Babaeski'de 17 odalı ve 2 salonlu bir hükümet konağından bahsedilmektedir. H:1337/M:1919 yılında tamir edilmesi için ödenek istenen, tamir edildikten sonra da uzun yıllar ayakta duran ve Babaeski'ye hizmet veren bu hükümet konağı, tarihi dokusuyla birlikte korunması gerekirken, ne yazık ki bıj gün artık mevcut değildir içlerinde Babaeski Belediye binası da dahil olmak üzere, yok olan binalar ve tarihi çeşmeler gibi o da yıkılarak yok olmuştur Bugün yerinde, Babaeski Belediye Binası bulunmaktadır.Ayrıca 1901 yılı Edirne salnamesinde: "Babaeski'de; bir emlak-ı hümayun dairesi, 1 telgrafhane, bir rüştiye, üç ilkokul, Cedit Ali Paşa vakfından bir cami, altı çeşme, 2'si kasabada ve S'i istasyonda olmak üzere 7 otel, 4 han, bir kilise,2 su değirmeni, kasaba içersinde Müslim ve gayri Müslimlere ait 39 okul, 8 Rum ve 3 Bulgar kilisesi, 11 değirmen, 6 kiremithane ve tugla ocağı ve 3412 hane , Fatih tarafından T tç Edirne Araştı rma *L t Dp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji ABD Öğretim Görevlesi ve re Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu üyesi söylenecekler beldesi Babaeski 21 medresesi ile birlikte yaptırılmış olan bir cami ile mahallelerde birer mescit vardır" denilmektedir.
PADİŞAH FERMANIYLA BAZI ZAVİYELER YIKTIRILMIŞ
Gerek Evliya Çelebi, gerekse Edirne salnamelerinin bundan önceki sayılarında Babaeski'de bir tekkenin bulunduğundan söz edilmekte ise de, Ahmet Badi Efendi Riyaz-ı Belde-i Edirne adlı eserinde, Yeniçeriliğin kaldırılmasından sonra padişah fermanıyla yıktırılan Edirne ve civarındaki Bektaşi Tekkeleri arasında Babaeski kasabası içinde Sarı Saltuk Zaviyesinin de bulundugunu yazmaktadır. Salnamelerde Babaeski'de bulunan resmi kurum ve kuruluşlar ayrı ayrı ele alınarak, buralarda görev yapanlar isimleri ile birlikte ayrı ayrı gösterilmiştir.
1870 VE 1901 SALNAMELERİNDEN ÖRNEKLER
Babaeski'de resmi kurumlarda çalışanların yıllara göre, tek tek isimlerini burada yazmamıza imkan olmadığından, sadece 1870 ve 1901 salnamelerini örnek vermekle yetineceğiz. Fakat aradaki önemli değişiklikleri belirtmeden de geçmiyoruz.
1870 YILI EDİRNE SALNAMESİ'NE GÖRE
BABAESKİ
Kaymakam: Sadık Efendi
Naib (Hakim): Şükrü Efendi
Mal Müdürü: Kadri Efendi
Sandık Emini: Tataşaki Ağa
İDARE MECLİSİ
REİS : Kaymakam
AZALAR: Hacı Hüseyin Efendi
Mehmet Galip Efendi
Hacı Hristaki Efendi
Kostanti Efendi
DAVA MECLİSİ
REİS : Naib(hakim) Şükrü Efendi
AZALAR: Mehmet Rıfat Ekndi
Hüseyin Ağa
Yorgulaki Ağa
Dimyo Ağa
BELEDİYE MECLİSİ
REİS : Mehmet Şerif Efendi
AZALAR: Halil Ağa
Nikolaki Ağa
Hacı Yunaki Ağa
Sadık Ağa
Mehmet Izzet Ağa
Dimyo Oğlu Kostanti Ağa
Tutuş Ağa
MENAFİ-İ UMUMİYE SANDIĞI VEKİLLERİ
Mehmet İzzet Ağa
Hüseyın Ağa
Tutuş Ağa
Katip : Hüsmen Efendi
Sandık Emini : Diğer Tutuş Ağa
ZİRAAT KOMİSYONU
REİS: Hacı Mustafa Ağa
Izzet Ağa
Ahmet Ağa
Hacı Hristaki Ağa
Siyaşenaki Ağa
Yunaker Ağa
1901 YILI EDİRNE SALNAMESİ'NE GÖRE BABAESKİ
Kaymakam: Ismail Hakkı Efendi
Naib (Hakim): Mehmet Sadık Efendi
KAZA İDARE MECliSİ
REİS : Kaymakam
AZALAR: Naip Efendi
Müftü: hafız Şevki Efendi
Mal Müdürü: Hafız Şükrü Efendi
Tahrirat Katibi : Murtaza Efendi
Metropohid Vekili : Dimetru Efendi
DAVA MECliSİ
REİS : Naip Efendi
AZALAR: Ömer Efendi
Dimetru Efendi
Ticaret Azası: Ömer Efendi
Save Efendi
Tanaş Efendi
Baş Katip: Mehmet Nuri Efendi
Zahıt Katibi : Arif Efendi
Müda-i Umumı Maarif Vekili : Ali Efendi
Müstantik (Sorgu Hakimi) : Mustafa Sami Efendi
Mukavelat Mahriri : Nuri Efendi
EMLAK-I HÜMAYUN İDARESİ
Merkez şefi : İbrahim Efendi
Muavini : Ahmet Hami Efendi
Baş Katip : İbrahim Efendi
Katib-i safi: İzzet Efendi
Tapu Katibi : Esat Efendi
VASITA-t NAKEİYE-İ ASKERİYE KOMİSYONU
REİS : Kaymakam Bey
AZALAR : Nalhant Mehmet Ağa
İzzet Ağa
Tristaki Efendi
TİCARET VE ZİRAAT VE SANAYİ ODASI
REİS : Halil Ağa
AZALAR :Raif Efendi
Save Civanidi Efendi
Kostanti Efendi
ZİRAAT BANKASİ ŞUBESİ
REİS : Ömer Efendi
AZALAR: Izzet Ağa
Ananuş Ağa
Iristaki Ağa
Muhasebe Katibi Vekili Nuri Efendi.
Hazırlayan Seyit SÜREN
Yorumlar
Yorum Yap