Soğuk içeceklerin sık tüketilmesi ile vücut ısısında ani iniş çıkışlar meydana gelir; bu da enfeksiyonlara zemin hazırlar. Güneş altında çok zaman geçirmek, havuz deniz sonrası ıslak saçlarla dolaşmak gibi faktörler de mevcuttur.
Boğazımızda bademcik dediğimiz lenfoid organlar vardır. Bademcikler boğazın her iki yanında bulunmaktadır. Geniz eti dediğimiz yapı ise diğer bir lenfoid doku olup burun deliklerinin arka kısmında geniz boşluğunda bulunmaktadır. Bağışıklıkla ilgili koruyucu görevleri olup bademcik ve geniz eti iltihaplarında ciddi boğaz ağrıları meydana gelebilmektedir.
Bunun yanında boğaz yolunun iltihabı olan farenjit de bu şikayetin ana sebeplerindendir. Ayrı ayrı görülebilmekle beraber birlikte de olabilmektedirler. Bu hastalıklar mikrobik olup genellikle virüs ve bakteriler tarafından meydana gelir. Virüs enfeksiyonları çoğunlukla 7-10 gün içinde kendiliğinden geçmektedir; bakteriyal enfeksiyonlar ise antibiyotik kullanımını gerektirir.
Bunun yanında boğaz ağrısına sebep olan başka hastalıklar da vardır. Nezle, sinüzit gibi enfeksiyonlarda artan geniz akıntısı, reflü dediğimiz mide asidinin geri gelmesi, ağız içindeki her türlü yara, iyi huylu- kötü huylu kitleler, kansızlık, tiroid bez problemleri gibi. Akut iltihapların yanı sıra kronik farenjit gibi mikrobik olmayan ancak sık sık boğaz tahrişine, boğazda takılma hissine neden olan mukoza iltihapları da vardır. Sigara içmekte boğaz yollarını tahriş ederek ağrıya sebep olan en önemli sebeplerden biridir.
Burun tıkanıklığı yapan burun içi patolojiler, burun-sinüs kaynaklı enfeksiyonlar boğaza gelerek sürekli yaptıkları tahrişle kronik farenjite yol açabilmektedirler. Bunun yanında alt solunum yolu hastalıkları öksürük, balgamla boğazda tahriş oluşturabilir ve ağrı kaynağı olabilirler. Reflü hastalığı ayrıca uzun süre yüksek sesli konuşmakta farenjit sebebi olabilmektedir.
Hastalarda boğazda ağrı, yutma güçlüğü, konuşma güçlüğü, ateş, halsizlik, iştahsızlık, nefes alma zorluğu, burun tıkanıklığı, kulağa vuran ağrı gibi şikayetler görülebilmektedir. Küçük çocuklarda ateş, kulaklarla oynama, elini ağzına sokma, tükrük salgısında artış daha sık görülen belirtilerdir. Kronik iltihaplarda daha çok boğazda tahriş hissi, yabancı cisim hissi, boğazda sertlik hissi, yutarken takılma hissi görülebilmektedir.
Bademcik iltihabı, farenjit gibi boğaz enfeksiyonlarının tedavisinde iltihap önleyici, ağrı kesici ilaçlar, bazı durumlarda antibiyotikler gerekebilmektedir. Yılda 5-6 dan fazla iltihaplanan bademcikler için ameliyat uygun bir seçenektir. Çok sık geçirilen enfeksiyon kişilerin hayat kalitesini bozup, sık sık antibiyotik kullanmayı gerektirmektedir. Virüs hastalıklarında sprey, gargara, pastil, ağrı kesici, iltihap önleyici ilaçlarla destekleyici tedavi yapmak genellikle yeterlidir. Bol sıvı alınması faydalıdır. Bakteriyel bir enfeksiyon mevcutsa antibiyotik kullanılır. Bazı durumlarda boğaz kültürü alınıp bakılabilir ve ona uygun ilaç tedavisi yapılır. Çok kısa süreli antibiyotik kullanımında antibiyotik direnci gelişimi söz konusu olduğundan sonraki enfeksiyonlarda tedavinin zorlaşmaktadır. Bu sebeple ilacın en az 1 hafta düzgün bir şekilde kullanımı gerekmektedir. Tedavi edilmeyen enfeksiyonlarda boğazda abseleşme meydana gelebilir.
Özellikle yaz aylarında ortaya çıkan boğaz enfeksiyonlarını açısından alınabilecek bir takım önlemler mevcuttur. Çok ince ya da çok kalın değil hava ısısına uygun kıyafetlerle giyinmeliyiz. Terledikten sonra mutlaka giysileri değiştirmeliyiz. Banyo, havuz, deniz sonrası ıslak saçlarla uzun süre dolaşmamalı, en azından havluyla kurutmalıyız.
Soğuk içecek tüketimi sonrası ılık su içilmesi uygun olmaktadır. Farenjit bulaşıcı olup tükürükle, öksürmekle bulaşma söz konusudur. Kapalı, kalabalık ortamlar enfeksiyon yayılım riskini artırır. Hapşırırken el ile değil mendille kapatmak, yakın teması engellemek, ellerimizi yıkamak alınabilecek basit önlemler arasındadırlar. Boğaz ağrısı oluştuğunda sıvı alımını artırmak, çok sıcak çok soğuk gıda alımı yerine ılık tercih etmek, adaçayı tüketmek önerilebilmektedir.
Optimed Hastanesi KBBoğaz Uzmanı Op. Dr. Burcu Kaman
