“Yeşili seven kalbini koruyor”

Uzm. Dr. Mustafa Hakan Şahin, 10-16 Nisan Kalp Sağlığı Haftası nedeniyle kalp sağlığında çevresel faktörlerin etkisi hakkında bilgi verdi.

“YARA İYİLEŞMESİNİ BİLE HIZLANDIRIYOR”

Dünyada erken ölüm ve sakatlıkların yarısından fazlasını kalp - damar hastalıkları ve kanserin oluşturduğunu, bu oranın giderek arttığını kaydeden Şahin, “Yapılan araştırmalar çevresel faktörlerin genel sağlık üzerinde çok etkili olduğunu her geçen gün gösteriyor. Doğal alanlarda zaman geçirmek zihinsel fonksiyonları düzenliyor, enflamasyonu azaltıyor, kan basıncını düşürüyor, uykuyu iyileştiriyor hatta yara iyileşmesini bile hızlandırıyor. Tüm bunların sonucunda kalp hastalıklarına yakalanma riski de azalmış oluyor. Yani doğaya değer vermek, yeşili korumak sadece ruh dünyasına değil, kalp sağlığına da iyi geliyor. Kalp sağlığı için bakış açımızı değiştirmemiz gerekiyor. Yeşili seven kalbini koruyor” dedi. 

“KALP DAMARLARININ İÇİNDE MİKROPLASTİKLERE RASTLANDI”

“Kalp krizi, felç ve birçok kanserin genel sebebi ortaktır” diyen Şahin, “En yaygın riskler arasında yüksek tansiyon, kolesterol yüksekliği, kan şekerinin artışı, duman solunması (sigara, egzoz, fabrika bacası, kömür isi vb), hareketsizlik, stres, uykusuzluk ve kötü beslenme yer alır. Sağlıksız beslenme altı çizilmesi gereken çok önemli bir konuyken, çevre kirliliğinin daha büyük riskler doğurabileceği yapılan araştırmalar sonucunda ortaya konmuştur. Nature dergisinin Mart 2024 sayısında damar plaklarının içinde mikroplastiklerin saptandığı raporlanmıştır. Plak yapısı damar içinde oluşan bir yara olarak betimlenmektedir. Uzun dönemli sonuçları belirsiz olsa da mikroplastiklerin damar tıkanıklığının ana sürücüsü olan enflamasyonu artıracağını varsaymak gerekir. Yani mikroplastikler kalp damarlarının içine kadar girmiş durumdadır. Çevre kirliliği ile sağlık arasındaki ilişki son 20 yıldır giderek daha fazla dikkat çeken bir hal almıştır. Mart 2024’te yayınlanan bir çalışmada bilim insanları internette yer alan sokak görüntülerini kullanarak mahallelerdeki yeşil alan miktarını saptamış, yapay zekâ vasıtasıyla da yarım milyon görüntü incelenmiştir. Mahallede yeşil alan miktarı arttıkça kalp hastalığı görülme sıklığının yüzde 60’a kadar azaldığı dikkat çekmiştir” ifadelerini kullandı. 

“KALP KRİZİ VE FELÇ RİSKİNİ ARTIRIYOR” 

Kalp sağlığını bozan çevre kirliliği çeşitlerinden birinin ses kirliliği olduğunu kaydeden Şahin, “Trafik veya havaalanı kaynaklı ses kirliliğinde her 10 dB artış kalp krizi ve felç riskini artırmaktadır. Havaalanı yakınında yaşamak, sürekli yüksek sese maruz kalındığından ılımlı tansiyon yüksekliği kadar riski artırdığı saptanmıştır. Bu durumun uyku kalitesinin bozulmasından ve stresi tetiklemesinden kaynaklı olduğu düşünülmektedir” dedi. 

“EN YAYGINI VE TEHLİKELİSİ” 

Hava kirliliğininise çevresel risk faktörlerinin en yaygını ve tehlikesi olduğunu belirten Şahin, “Hava kirliliği ölçümünde milyonda saptanan parçacık (PM) değeri ile belirlenir. PM2.5 değeri 25’i aştığında sağlıksız bir hava solumaya başlarız. Değer yükseldikçe krize neden olan plakların oluşumunu ve yırtılma riskini de artırır. Türkiye’de bazı bölgelerde 100’lü değerler sıklıkla görülmektedir. PM2.5 80’i geçtiğinde günde 5 sigara eşdeğeri risk yaratmaktadır.Küresel ısınma da kalp sağlığını bozan çevre kirliliği çeşitlerinden biriDünyamızın ateşi ortalama 1 derece yükseldiğinde küresel düzeyde kalp hastalıkları yüzde 3 artar. Sıcak hava dalgaları yaşlılar, bebekler, düşkün hastalar için ölümcül olabilmektedir. Öte yanan tarım ilaçları ve kimyasallar dakalp sağlığını bozar. 7 bin 500 hastanın 10 yıllık takibinde tarım ilaçlarına maruz kalanlar ve kalmayanlar arasında kalp damar hastalığı sıklığında anlamlı bir artış saptanmıştır. Ağır metaller ve bazı kimyasalların damar tıkanıklığını hızlandırdığı zaten bilinmektedir” dedi. 

Haber / İrem BANÇO