Bugün, 20 Nisan 2024 Cumartesi
Kişinin kendini geliştirmek için yeni hedefler belirlenmesinin önemli olduğunu belirten Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, "Bugünümüzle dünün eşit olmaması lazım. Hayat sepetimize bir gün önce ne varsa
Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, yeni bir yılda psikolojik iyi oluşa ilişkin değerlendirme yaptı ve tavsiyelerde bulundu. Psikolojik iyi oluş kavramının 1960’lardan beri bilimsel literatürde tartışıldığını belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Psikolojik iyi oluş tabiri, pozitif insanın sadece pozitif negatif duyguların değil pozitif ve negatif duyguların karışımı olduğu ile ilgili. Bilimsel teorilerin başlangıç tarihi şuandaki modern psikolojideki bilindik tarih 1960 ama bu hakikatin dile getirilmesi tarihi binlerce yıl önceye gidiyor. Bizim Anadolu bilgeliği, Anadolu irfanı dediğimiz şey aslında pozitif iyi oluş öğretisiydi. Pozitif iyi oluş öğretisi şuan da bilimsel kategori oldu. Özellikle Harvard’da, Yale’de ve bu üniversitelerden çok daha önce Üsküdar Üniversitesi’nde ders olarak veriliyor” dedi.
POZİTİF PSİKOLOJİ BİR İHTİYAÇTAN DOĞDU
Pozitif psikoloji alanının bir ihtiyaçtan doğduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Yapılan suç istatistiklerinde, boşanma istatistiklerinde psikolojik iyi oluşla yaşam kalitesi arasında ciddi bağlantı var. Psikolojik iyi oluşu olan kişiler suça daha az, boşanmaya daha az, depresyona aday olmaya daha az yakındır gibi anlamlı göstergeler var. Bunun üzerine bilim araştırmaları psikolojik iyi oluşu nasıl arttırırız noktasına odaklandı. ‘Psikolojik iyi oluşu olan kişiler olayları daha iyi yönetiyorlar, aile içinde stresi daha iyi yönetiyorlar. Bu iyi oluşu bizim bilimsel olarak önemsememiz lazım, bilimsel olarak incelememiz lazım’ denildi. Bunu yaparken de nörobilim imdada yetişti ve mutluluk halinde beynin nasıl çalıştığına ilişkin kanıtlar sundu” diye konuştu.
ÜÇ TÜRLÜ KORUYUCU RUH SAĞLIĞI VAR
Koruyucu ruh sağlığının önemine işaret eden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Özellikle sağlıklı insanlar için klinik tedavi gerektirmeyen üç türlü koruyucu ruh sağlığı var. Birincisi sağlıklı insanların hasta olmaması için neler yapılır? İkincisi, kişilerin risk gruplarını belirleyip hastalığı erken tanıyla belirleyip büyümeden, hastaneye yatırmadan ya da ağır tedavi gerektirmeden müdahale etme. Üçüncüsü ise koruma tedbirleri. Korumada kişilerin hastalığı geçirdikten sonra tekrar nüksetmemesi için onları koruyucu tedavi altına alma hedefleniyor. Bu psikolojik iyi oluş birinci ve üçüncü kademede çok işe yarıyor. Sağlıklı insanların mutlu yaşaması hem de üretken olmasını sağlamak amaçlanıyor” dedi.
PSİKOLOJİK İYİ OLUŞTA “ÖZ KABUL” VAR
Mutluluğun sadece hedonizm ve bencillikle tanımlanmasının yanlış olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kafana göre yaşa, zincirleri kır, duvarları yık canın istediği gibi yaşa anlayışında kişi mutlu gibi oluyor fakat kısa vadeli bir mutluluk bu. Orta veya uzun vadeli mutluluk yok. Psikolojik iyi oluşta uzun vade kavramı da öne çıktı. Pozitif psikolojide kişinin uzun vadeli hareket etmesi, uzun vadeli mutluluğu amaçlaması, kısa vadeli bazı zorluklara dayanabilmesi hedefleniyor. Bu nedenle psikolojik iyi oluşun birinci şartı, kendini mutlu etmeye çalışmak değil kendini kabul etme, öz kabul deniyor” diye konuştu.
ÖZ KABUL İÇİN PSİKOLOJİK SWOT ANALİZİ YAPILMALIDIR
Öz kabul için kişinin duygularını çok iyi tanıması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bunun için de psikolojik SWOT analizi yapılmasını tavsiye etti. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Psikolojik SWOT analizi nedir? Güçlü yönlerini bil, zayıf yönlerini bil, hayatla ilgili seni bekleyen muhtemel tehditleri bil, fırsatları bil ve buna göre sağlıklı kararlar ver. Psikolojik iyi oluşun içerisinde öz kabulü yapmak, birinci şarttır. İkinci şart ise kişinin başkalarıyla güvene dayalı olumlu sosyal ilişkiler kurabilmesidir. Bir insan güvene dayalı sosyal ilişkiler kurmayı başaramıyorsa, ilişkileri hep güvene dayalı değil de hep öfkeyle besleniyorsa, herkesle tartışıyor, geriliyor ve o şekilde başarı odaklı gidiyorsa ki kapitalist sistem bunu teşvik ediyor” diye konuştu.
ANLAMLI AMAÇLAR BELİRLEMEK GEREKİYOR
Psikolojik iyi oluş halinde üzerinde en çok durulması gereken şeyin kişinin kendini analiz edebilmesi ve tanıması olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişi daha sonra negatif ve pozitif yönlerini ele almalı. Sadece kendi iyi oluşunu değil, sosyal iyi oluşu düşünmeli. Anlamlı amaçlar belirlemek gerekiyor” dedi. Psikolojik iyi oluş biliminin de insan ilişkilerinde empati odaklı ilişki kurulmasını önerdiğini dile getiren Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Güvene dayalı ve empati odaklı ilişki kurulmalı. Ne ezeceksin ne ezileceksin, öyle bir ilişki kurmak gerekiyor. İnsan evinde, ailesinde kendi kişiliğini koruyarak yani ben kalarak biz olmayı başaracak. Kişiler özel alanlarını korumayı bilecek” dedi.
Haber / Erdal AYDIN
