Trakya'nın açık hava müzelerinden Vize

Yaptığımız bir dizi araştırmalara göre,Tarihte değişik isimlerle anılan  Vize, Byzia, Bizye, Bida, Biza, Vyza, Vizii ve son olarak da Vize olarak bilinmektedir. İsmin kökü Byzas'tan gelmekte olup Byzas Poseidon'un bir oğlunun adıdır. Aynı zamanda Byzas, Trak dilinde keçi anlamına gelmekte olup Trakların çokça kullandıkları bir isimdir. Ayrıca Byzas isimli efsanevi bir Trak Kralının adından geldiği söylenir ki bu Byzas Su Perisi Semestra'nın oğludur. Ayrıca Yunan Mitolojisinde Kaynak Perisinin adı Byzia'dır. Vize'nin her dönemde isminin suyunun bolluğu ile anıldığı düşünülürse bu da akla yatkın bir ihtimaldir.

VİZE BİR ÇOK MEDENİYETLERE EV SAHİPLİĞİ YAPTI

Vize'nin bilinen ilk resmi sahipleri Trakların bir kolu olan Astai'lerdir. Daha sonraları Persler, Romalılar, Keltler, Peçenekler, Bizanslılar, Bulgarlar hakim olmuş ve son olarak Osmanlılar ile Türk egemenliği başlamıştır. Vize verimli topraklarının bol ürün vermesi bu bölgede bir çok medeniyetlerin barınmasını sağlamış ve bazı medeniyetlerinde başkentliğini yapmış ve Osmanlı döneminde de Sancakbeyliği yapmış bir kenttir.

EVLİYA ÇELEBİ' YE GÖRE VİZE

Evliya çelebi 1655-1661 yılları arasında Vize'yi iki kez ziyaret etmiş ve ziyaretinin biri Sadrazam Melek Ahmet Paşa  ile Kaynarca'da iken Sadrazamın mektuplarını Vize Sancak Beyine  vermek için geldiğinde oldu. Evliya Çelebinin Seyahatnemesinde Vize'yi şöyle anlatıyor, "Kalesi yer yer harap olmuş beşgen şeklinde bir kaya üzerindedir. Kale içinde 300 kiremitli toplam 800 ev, birde fatih camii vardır. Kubbeleri kurşunla kaplıdır. Özü eyaletine mahsus Sancak Beyi Merkezidir. Sancak Beyinin Padişah tarafından geliri 224.475.- akçedir. Bu Sancakta  Yürüklerin de Beyi vardır. O da (Vize'ye ) hakim bir başka kişidir. Onun geliri 178.000.- akçedir. 3 Zeamet (geliri 20.000.- akçeden 100.000,- akçeye kadar olan topraklar) 79 timardır. (Timar geliri 3.000.- akçeden 20.000.- akçeye kadar olan dirliklerdir.) Çeribaşısı, Alaybeyisi vardır. Sefer sırasında 1.500 asker olur. (Vize Rumeli Beyler Beyine bağlı olduğu zaman 20 Zeamet, 79 Timara ulaşmıştı ve ayrıca 170 Yürük ailesi vardı.  Vize 150 akçe payesi önde gelen adamı 150 köyü ile Şerif (Mübarek) bir kazadır. Sancak Beyinin geliri 1.000.-Kuruştur. 1 Kuruş fazla alsa köylü çarığını giyip İstanbul'a şikayete gider. Şehirde Kethüda (Kahya) yeri Yeniçeri Serdarı (Kumandanı) Kale Dizdarı (Muhafızı) 50 askeri Muhtesibi (Vergi Memuru) Şehir Voyvodosu  (Amir) Şehir Kethüdası (Kahyası) Bac (Vergi ve Haraç Memuru) vardır. Köylüsü  Yürük Müslümanları ile Bulgar ve Rumlardır. Evleri kiremitli yüksek evlerdir. Kayalardan çıkan sular meşhurdur. 12 Mahallesi vardır. Pırasası meşhurdur. Şeyh Gazanfer Efendi adıyla da bir de Ziyaretgahı vardır. Evliya Çelebi o sıra Saray'ın Vize Sancak Beyinin yeri olduğunu belirterek Voyvodası Hakimdir. 150 Akçelik kazadır. Bağları çok ise de halkında bereket yoktur. Onun için fukarası çoktur. Hatta Melek Ahmet Paşa efendimizi 1 gece 6.000 askeri ile misafir edemediler diye yazar. Molla Salih 1528'te Kanuni Sultan Süleyman'nın  konakladığını yazar.

 TARİHİ KÜLTÜR

Vize ilçesi 1.Viyana Seferi  sırasında Kanuni Sultan Süleyman tarafından kullanılan Avyolu güzergahı üzerindedir. Bu güzergah günümüzde yeniden keşfedilerek Sultanlar Yolu ismiyle doğa, kültür ve tarih sevenlerin kullanımına açılmıştır. Sultanlar Yolu işaretlemeleri Vize içinde ve çevresinde yolu yeniden keşfeden Sedat Çakır tarafından yapılmıştır. Sultanlar Yolu Viyana-Simmering'den İstanbul'da Süleymaniye Camii ve Topkapı Sarayı'na kadar uzanan 2133 kilometrelik bir yoldur. Önemli tarihi eserler arasında Ayasofya Kilisesi, Türkiye Trakyası'nda bilinen tek antik tiyatro, kaya kiliseleri, manastır, Trak tümülüsleri, kale surları, çeşmeler sayılabilir. İlçede bulunan Yenesu Mağarası, 1620 metre uzunluğuyla Trakya'nın 3. büyük mağarasıdır. Kısacası Vize’nin dört bir yanı tarihi mekenlarla dolu olması dolayısıyla görmeye değer önemli bir kenttir.Bu güne kadar yakın il ve ilçeler dışında Vize’yi ülke genelinde bile çok az kişi tanımaktadır. Oysa Burası doğal bir müze olması nedeniyle buraya kültürel gezilerin düzenlenmesi gerekmektedir. 

Marmara Haber